Rhododendrons en azalea's kruisen

Rhododendrons naar kleur:

index

wit

oranje

geel

Rhododendrons naar kleur

Dank zij het kruisingswerk van duizenden plantenliefhebbers kunnen wij nu genieten van een overvloed aan prachtige en vooral verschillende bloemen en planten.
Stelt u zich eens voor dat er maar een kleur roos bestond, een rode. En meer niet. Dat zou toch jammer zijn?!!
En een nieuwe plant of bloem kunnen we ook nog eens enten op onderstam enz. En tegenwoordig hebben we de in vitro vermeerdering, zodat van een nieuwe vondst er in enkele jaren duizenden nieuwe gemaakt kunnen worden.
Waarom al dat kruisingswerk; wat willen we ermee bereiken? Betere of mooiere planten\bloemen? Wat heet beter? Laat me eens wat noemen:

A. grotere bloemen;
B. mooiere bloemen
C. dubbele bloemen;
D. bloemen die in de zon niet verkleuren of verwelken;
E. planten die later bloeien vanwege late nachtvorsten;
F. planten die veel beter winterhard zijn;
G. planten, die niet zo stakerig groeien of mooier blad hebben
En ga zo maar door.

Z. 517 - een doorkruising met 'Sappho' bloed erin...

een kruising met waarschijnlijk 'Emperor Waltz'

Wat heb je nodig?

A. een kas is wel heel handig
B. een klein (nagel-)schaartje;
C. gaasdoek voor de kasramen\deur
D. een klein potje, b.v. van
fotorolletje;
E. een pincet, handig eentje, die
open gaat als je erin knijpt!

Hoe gaat het in zijn werk?

            Gesteld, ik heb een vroegbloeiende rhodo, zeer winterhard en met fraaie witte bloem. En ik wil een later bloeiende plant, die goed winterhard is en een fraaie bloem met een mooie vlek. (daar ben ik dol op). Dan moet ik dus bestuiven met een laatbloeiende plant met een uitgesproken vlek. Ik wil een dubbele rode bloem? Dan bestuif ik ‘Queen Anne’s’ de moeder (dubbel wit) b.v. met “Erato’, de vader die donkerrood is. Omgekeerd kan echter niet, want ‘Queen Anne’s’ is dus de moeder, met stamper, en kan niet de vader zijn, omdat er geen stuifmeeldraden zijn. Ja, ja, er zit wel het een en ander aan vast.
            Niet altijd is het zo simpel. Als ik een oranje bloem wil, dan zou je denken dat je rood bestuift met geel. Wel, meestal is het resultaat dan roze, omdat de kleur rood dominant is.
Ook een zekere studie van de voorouders van een plant kan zinvol zijn.
            Feno-typisch kan een bloem roze zijn – zo ziet de bloem eruit! Maar geno-typisch, daar kan wel rood en\of geel of wit in de genen zitten.
Dat noemen we de ‘slapende’ eigenschappen. Is de eigenschap ‘winterhard’ dominant, overheersend? Of laatbloeiend? Of dubbele bloem?
Vaak een kwestie van uitproberen!!
En dat is nu juist het boeiende van het kruisen van planten: je weet het maar nooit!! Dus sta je steeds weer voor verrassingen. Dat is toch beter,
dan dat je het precies van te voren weet!! Zo blijven we bezig. Een schitterende plant en bloem kun je niet verbeteren; maar wel veranderen!

Neem nou de rhodo ‘Hachmann’s Charmant’; nauwelijks te verbeteren. Fraaie bloem en een mooie winterharde plant. Wit met donker hart en
donkerroze zoom. Veranderen kan wel. Ik wil een gele bloem met donker hart en roze zoom. Zie hieronder. Dat is dus een uitdaging.

'Eruption' x 'Janet Ward', Z. 556

Z. 700 nog een doorkruising met 'Sappho' bloed

Stuifmeel bewaren

A. meteen gebruiken werkt het beste;
B. Laten drogen b.v.op verwarming;
C. dan in vriezer bewaren; kan dan
heel lang bewaard worden;
D. vers invriezen kan ook - na
ontdooien; beperkt bruikbaar;

Eigenlijk ben ik, op z’n Duits gezegd “Pflanzensexualbearbeiter”. Je kunt natuurlijk de bijen het werk voor je laten doen, maar wie enige moeite neemt, kan het makkelijk zelf. Dan ken je ook de ouders!

Hierboven links ziet u een plaatje van een eigen kruising. Stel, ik ben daar niet mee tevreden en wil de vlek donkerder maken, dan knip ik de meeldraden af (die korte ‘stengeltjes’ met die witte stuifmeelzakjes) en doe die in een klein potje. Meestal trek ik die er met een pincet vanaf.

Dan pak ik met de pincet een stuifmeeldraad vast en ga ermee naar een plant met een donkere vlek in de bloem en tik voorzichtig met het stuifmeelzakje op de stamper van die bloem. De stamper ziet U links onderaan. Het witte stuifmeel komt dus op de stamper en bevrucht zo de bloem.

Hoe dan verder? Wel, U moet ervoor zorgen, dat de eerste dagen na de bestuiving geen regen het stuifmeel eraf kan regenen of dat bijen erbij kunnen komen. ‘Vroeger’ zette ik stokjes over de plant met vitrage erover. Nu haal ik de te bestuiven planten in de kas, met maasdoek voor de deur en het raam. (Zie stappenplan hieronder)

Dan hang ik een label aan de tak met de bestoven bloem(en) met de naam van de vader, de leverancier van het “Bloemensperma”. Tot eind september rijpt het zaad in een langwerpige zaaddoos – dan neem ik die eraf, droog die in een potje op de vensterbank. Meestal gaat de zaaddoos vanzelf open, anders breek ik hem en zeef met een fijne zeef de kleine zaadjes eruit. Die zaai ik dan meteen in de kas, met daglichtlampen en bodemverwarming. Wie geen kas heeft, kan het beste zaaien in het voorjaar op de vensterbank.

TIP: het zaad nooit bedekken met grond (rhodo-zaad is een zgn. ‘lichtkiemer’). En vochtig houden en nooit in de directe felle zon!! Proberen maar! Altijd eerst de moeder en dan de vader vermelden bij het zaad! Succes ermee!

Hier volgen nog enkele kruisingen, die een fraaie nieuwe bloem\plant opleverden:

Stappenplan: zie foto

A. een plan maken welke kruisingen je maakt;
B. zorgen, dat er geen insecten in de kas komen!
C. planten, waarmee je kruisen wilt, in de kas zetten;
D. meeldraden knippen en in potje doen; van
     planten uit de tuin of in de kas
E. duidelijk noteren van welke plant het stuifmeel is;
F. met pincet meeldraad pakken en stuifmeel op de
    stamper van een andere open bloem aanbrengen
    soms tikken of knijpen om het eruit te krijgen;
G. kruising herhalen als het stuifmeel niet 'pakt';
H. aan de bloemstengel een label maken met de
     namen van de ouders: moeder eerst!!
I. zaaddozen oogsten in september\oktober

algemeen	informatie:	praktijk:	vermeerdering	Azalea's	eigen kruisingen	divers:
home	rhodo-info	aanplant	zaaien	Japanse	eerste ##	knop en blad
over mijzelf	extra info	onderhoud	stekken	bladverliezende	## 2002	parken&tuinen
foto's bestellen	nieuwe Huisman Rhodo's	kruisen	enten	inheemse Azalea's VS	## 2003\4	Artikelen

Fotografie	Mijn (ex)tuinen	'Park der Gärten'	ASA Convention 2003	Flowershow ARS	Nederlandse Rhododendron Vereniging
Kalmia latifolia	"Indian Summer" in Maine	wilde flora Costa Blanca	Bernhard Knorr rhodo's	Hans Hachmann Rhodo's	Joe Klimavic azalea's